دکتر زهرا جودی نعمتی

یکی از معیار های مهم برای شناسایی سلامت کودک، بررسی رشد و تکامل کودک می باشد.
پایش رشد عبارت است از وزن کردن دوره‌ای کودکان، رسم منحنی‌های رشد و انجام به موقع اقدامات لازم برای ارتقای وضعیت تغذیه‌ای و پیشگیری از سوءتغذیه. پایش رشد، نتایج بسیار خوبی در ارتقای سلامت کودک دارد. فعالیت‌های مرتبط با پایش رشد کودکان مانند اندازه‌گیری قد و وزن کودکان، ارزیابی وضعیت رشد کودک و آموزش نکات مهم تغذیه‌ای کودک به والدین است. با پایش رشد، کودکان دچار اختلال رشد و سوء تغذیه شناسایی و اقدامات لازم برای بهبود وضعیت رشد و تغذیهٔ آنها انجام می‌شود. با پایش رشد می‌توان کافی بودن و کیفیت غذای کودک را تعیین و کودکان نیازمند به مراقبت تغذیه‌ای را مشخص کرد.

پایش رشد علاوه بر این که ابزار آموزشی برای مراقبان کودک است، در حقیقت ابزار بررسی وضعیت تغذیه‌ای و پیشگیری از افت رشد و در نهایت سوء تغذیه، تاخیر رشد، کم‌وزنی، کوتاهی قد، اضافه وزن و چاقی کودک است و اقدامات مراقب کودک را برای ارتقای وضع تغذیه‌ای او ارزیابی می‌کند.

منظور از سیستم پایش تکامل کودکان چیست؟

سیستم پایش تکامل کودکان یا Child Evolution Monitoring System طیف وسیعی از عوامل رشد و تکامل کودکان را پایش و ارزیابی می‌کند. همچنین اندازه رشد دور سر و قد و وزن را مورد بررسی قرار داده  به منظور داشتن مستندات، به ثبت می‌رساند. این سیستم معمولاً توسط بهترین متخصص اطفال و کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد که رشد اولیه و ثانویه کودکان را مورد بررسی قرار دهد.
هدف اصلی سیستم پایش تکامل کودکان، زمانی است که کودک در مراحل اولیه رشد و تکامل قرار دارد. تشخیص هرگونه ناهنجاری یا تاخیر در رشد و تکامل آن از نتایج این سیستم است. با استفاده از این سیستم پایش و رشد، می‌توان اطلاعات مربوط به عملکرد فیزیکی، شناختی، زبانی، اجتماعی و روانی کودک را جمع‌آوری کرده و با استانداردهای طبیعی برای هر مرحله مقایسه کرد.

جدول مراحل رشد کودک

یکی از نکات مهم در ارزیابی رشد کودک؛ توجه به تفاوت های فردی می باشد. گاهی حساسیت های بیش از حد والدین در طول مراحل رشد کودک می تواند دردسرهایی را به همراه داشته باشد. به عنوان مثال ممکن است کودکی در ایستادن مشکل داشته باشد در حالی که همسالان کودک می توانند بر روی پای خود بایستند. رفت و آمد های زیاد به مراکز درمانی و کلافگی را به همراه دارد. این در حالی است که کودک تا چند وقت بعد می تواند بر روی پای خود بایستد.

در آخر
نمودار رشد یک ابزار مهم است که با ترسیم اندازه بدن کودکان بر حسب سن، به ما کمک می‌کند تا بفهمیم آیا رشد بدنی کودکان در محدوده طبیعی است یا خیر. این نمودار برای تصمیم‌گیری در مورد رشد طبیعی بدن کودکان و یا وجود مشکلات رشدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. رشد بدنی کودکان به طور طبیعی با افزایش سن افزایش می‌یابد، بنابراین برای ارزیابی صحیح نیاز به دانستن سن دقیق کودکان داریم.